- Pieter Omtzigt wil eventueel wel premier worden in een kabinet met verder vakministers, zegt hij tegen Buitenhof.
- Nederland heeft geen traditie met zogenoemde ‘zakenkabinetten’ van experts met meer afstand tot de politiek.
- Lijsttrekker Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA regeert het liefst met de NSC van Omtzigt.
- Lees ook: ‘Het is altijd een hel. De klimaathel’ – 7 opvallende uitspraken van prominente politici tijdens de verkiezingscampagne
NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt wil wel premier worden als hij dan leiding geeft aan een kabinet dat verder bestaat uit deskundigen op hun eigen gebied. Zo’n kabinet met vakministers zou Omtzigts voorkeur hebben, zegt hij in Buitenhof.
De oud-CDA’er, die voor het eerst aan de verkiezingen meedoet met zijn eigen partij, zegt nog steeds voorkeur te hebben voor het fractievoorzitterschap van NSC. Maar belangrijk is vooral dat het parlement weer de macht krijgt, vindt Omtzigt. Dat fractievoorzitters en vicepremiers van de coalitiepartijen aan de knoppen zitten, moet wat hem betreft afgelopen zijn.
Desgevraagd zegt de NSC-voorman in Buitenhof dat hij in een geval van zo’n kabinet van vakministers de nodige verandering “ook vorm kan geven vanuit het kabinet”.
Al vaker is geopperd om een kabinet aan te stellen met meer afstand tot de politiek. Sommige partijen (waaronder Forum voor Democratie) pleiten voor een zakenkabinet van deskundigen. D66 benadrukt dat zij in het vierde kabinet-Rutte ministers uit het veld heeft aangewezen: Robbert Dijkgraaf op Onderwijs en Ernst Kuipers op Volksgezondheid.
Een kabinet met alleen maar deskundigen heeft Nederland in ieder geval de afgelopen decennia niet gekend. Het is ook nog maar de vraag of de andere coalitiepartijen erin meegaan om louter vakministers aan te stellen.
PVV profiteert van milde houding VVD
Dat de PVV klimt in de peilingen, komt volgens GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans door de strategie van de VVD om de partij van Geert Wilders niet uit te sluiten. "Het feit dat de VVD de deur openzet naar de PVV, heeft hem een enorme boost gegeven", zegt Timmermans bij Buitenhof.
VVD-leider Dilan Yeşilgöz brak met het beleid van haar voorganger Mark Rutte, en wilde in deze campagne samenwerking met Wilders niet uitsluiten. "Vanaf dat moment is hij gaan stijgen in de peilingen", zegt Timmermans.
Timmermans vreest voor de opkomst van radicaal rechtse partijen. Dat is naar zijn zeggen ook de reden dat hij de terugkeer maakte naar de Nederlandse politiek. "Als links zich niet verenigt, dan zal rechts altijd aan de knoppen zitten", zegt de sociaaldemocraat. Hij maakt zich zorgen over wat er in andere Europese landen gebeurt waar "conservatieven extreemrechts binnenhalen". Dat "vreet ze van binnen op", aldus Timmermans.
Rob Jetten verwacht eindsprint voor D66
D66-lijsttrekker Rob Jetten verwacht dat zijn partij met een zetelaantal "dik in de dubbele cijfers" zal eindigen. De meeste peilingen laten nog niet zo'n score zien voor D66, maar Jetten denkt dat zijn partij aan een eindsprint bezig is. Hij benadrukt vooral het belang van D66 om de PVV van Geert Wilders uit een regeringscoalitie te houden.
"De komende dagen gaan we ervoor zorgen dat alle mensen die zo'n rechts kabinet willen voorkomen, kiezen voor progressieven met een ruggengraat", zegt Jetten op een van de laatste campagne-evenementen in Utrecht. Een recente peiling van Maurice de Hond laat zien dat de PVV van Wilders zelfs gedeeld de grootste kan worden met de VVD.
De verwachting is dat dit GroenLinks-PvdA, in de peilingen de grootste linkse partij, meer zetels kan opleveren. Maar een strategische stem op het linkse blok is volgens Jetten direct "een verloren stem". Zonder sterk midden heeft Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) helemaal geen "route over links".
Timmermans zelf ziet vooral regeren met NSC van Pieter Omtzigt voor zich.